از چکش تخریب و واترجت گرفته تا استفاده از دینامیت؛ این ها همه از روش های تخریب بتن هستند. اما تابه حال نام کتراک به گوش تان خورده؟ کتراک یا دینامیت بی صدا یکی دیگر از روش های تخریب بتن است که طرفداران زیادی دارد. در این نوشتار رونیکس به کتراک و نحوه استفاده از آن می پردازیم.

کتراک چیست؟

قبل از هر چیزی ابتدا می خواهیم شما را با این موضوع که کتراک چیست و از چه موادی تشکیل شده آشنا کنیم. کتراک ماده ای شیمیایی و پودری است که پس از حل شدن با آب، در بتن تزریق می شود. این ماده با ایجاد یک نیروی کششی در بتن و بدون آنکه تولید حرارت یا صدایی کند، با ایجاد نیروی انبساطی 18000 PSI باعث تخریب آن می شود. به همین دلیل به این ماده دینامیت بی صدا هم می گویند.

کتراک در ساخت وساز، راه سازی، معادن سنگ و مکان هایی با محدودیت صوتی و فضای محدود کاربرد دارد. میزان تخریب کتراک به نوع و نحوه استفاده از آن بستگی دارد. انواع کتراک براساس مدت زمان تخریب آن ها طبقه بندی می شود. به عنوان مثال، کتراک ۲ ساعته، به زمانی حدود ۲ ساعت برای تخریب بتن نیاز دارد و کتراک ۲۴ ساعته، به ۸ تا ۲۴ ساعت.

مزایا و معایب استفاده از کتراک:

کتراک هیچ انفجار و صدایی ایجاد نمی کند. برخلاف دینامیت، خرید آن بسیار راحت است و استفاده از آن خطری را برای کاربر به وجود نمی آورد. همچنین، خرید این ماده بسیار به صرفه تر از روش های دیگر تخریب بتن است. علاوه براین، نحوه استفاده از کتراک بسیار راحت است و نیاز به آموزش خاصی ندارد. مانند هر وسیله دیگری، استفاده از کتراک هم معایبی دارد. با حل شدن این ماده در آب، گاز سمی ایجاد می شود که می تواند آسیب های تنفسی جدی به کاربر وارد کند. به همین دلیل در زمان اختلاط باید با رعایت موارد ایمنی انجام شود.

مواد تشکیل دهنده کتراک چیست؟

کتراک از ترکیب آهک سوخته با مقدار کمی سیمان پرتلند ساخته می شود. آهک سوخته یا اکسید کلسیم ماده ای سفیدرنگ و قلیایی است. این ماده تشکیل شده از هیدروکسیدهای کلسیم، سیلیکون، منیزیم، آلومینیوم و آهن است.

نحوه استفاده از کتراک:

استفاده از کتراک به مهارت خاصی نیاز ندارد؛ اما برای اینکه اطلاعات کاملی درباره کار با این محصول داشته باشید در این قسمت به معرفی روش کتراک می پردازیم. ابتدا در بتن یا سنگ، سوراخ های کوچکی ایجاد می کنیم. از آنجایی که کتراک ماده ای شیمیایی است، استنشاق آن برای کاربر بسیار خطرناک است. به همین دلیل در زمان استفاده از این ابزار، از عینک و ماسک ایمنی و دستکش پلاستیکی استفاده کنید.

برای تخریب بتن یا سنگ توسط کتراک، هر ۳ کیلوگرم از این ماده را با ۱ لیتر آب معمولی ترکیب کنید تا به مایع یک دستی تبدیل شود. سعی کنید این کار را در ظرف های پلاستیکی انجام دهید. دمای آب در زمان اختلاط باید بین ۱۵ تا ۴۰ درجه سانتی گراد باشد. به محض ترکیب کتراک با آب، واکنش های شیمیایی آغاز می شود.

شرکت های تولیدکننده کتراک بر روی بسته بندی محصول میزان دقیق استفاده این ابزار را نوشته اند. اما به طورکلی مقدار استفاده از این ماده در سنگ، بتن و ساروج برای هر مترمکعب حدود ۷ تا ۱۵ کیلوگرم است. اگر ماده ای که قصد تخریب آن را دارید، در محیط بسته یا داخل خاک باشد، باید حدود ۲۰ تا ۵۰ در هر مترمکعب استفاده شود.

مایع موردنظر را در سوراخ ها می ریزیم. همان طور که گفتیم کتراک ها براساس مدت زمانی که برای تخریب نیاز دارند، طبقه بندی می شوند. مایع شروع به انبساط می کند. پس از گذشت مدت زمان مورد نیاز، بتن یا سنگ ترک می خورد.

نکات ایمنی هنگام استفاده از کتراک:

بالاتر شما را با ویژگی ها، ساختار و نحوه کار با کتراک آشنا کردیم. حال نوبت به آشنایی با نکات ایمنی کار با کتراک می رسد. همانطور که بالاتر نیز گفتیم، کتراک ماده ای شیمیایی و قوی به شکل پودر است. زمانی که این ماده را استفاده می کنید (چه به شکل پودری و چه به شکل دوغاب) می تواند آسیب های زیادی به افراد وارد کند. پس دانستن نکات ایمنی کار با این محصول و رعایت آنها، از ملزومات استفاده از کتراک است.

در ادامه به بررسی مهم ترین نکات برای زمان استفاده از کتراک می پردازیم:

• اولین موردی که باید حین کار با این محصول رعایت کنید، استفاده از عینک ایمنی است. این ماده برای چشم بسیار خطرناک است و می تواند آسیب های جبران ناپذیری به بینایی افراد وارد کند.

در صورتی که پودر کتراک در هوا پخش شود، باید به سرعت محل را ترک کنید تا با تنگی نفس و سوزش چشم مواجه نشوید.

• چون کتراک ماده ای شیمیایی است، وقتی آن را با آب مخلوط می کنید گاز سمی از خود خارج می کند که این گاز می تواند آسیب های زیادی به چشم، سیستم تنفسی و حتی دست ها وارد کند. پس در کنار استفاده از عینک، ماسک و دستکش را به هیچ عنوان فراموش نکنید.
• بهتر است کتراک را در سنگ هایی که پرشکاف هستند، استفاده نکنید تا از هر خطری جلوگیری کرده باشید.

• مایع کتراک در بین شکاف های ریز بتن یا سنگ حرکت می کند و شکستگی های مرتب یا یکدستی را ایجاد نمی کند. به همین دلیل بهتر است آن را زمانی استفاده کنید که سنگ ها هیچ درز و شکافی نداشته باشند.

مدت زمان تخریب کتراک:

سوالی که در رابطه با این ماده برای اکثر افراد پیش می آید این است که پس از گذشت چه زمانی کتراک عمل تخریب را انجام می دهد؟ قبل تر هم اشاره کردیم مدت زمان تخریب به مدل کتراک بستگی دارد و در مدل های مختلف این ماده، زمان تخریب نیز در آن ها متفاوت است.

کتراک ها باید درون سوراخ های کوچکی که روی بتن یا سنگ ایجاد کرده اید وارد شوند. معمولاً پس از گذشت یک دوره معین در کمتر از ۲۴ ساعت، مواد در محل هایی که سوراخ کرده اید، منبسط می شود و شروع به ایجاد ترک روی سنگ می کنند. این محصول به طور چشمگیری صدا و ارتعاش کمتری در مقابل برداشت سنگ و بتن ایجاد می کند.

سخن آخر:

در این مقاله یکی از بهترین مواد تخریب بتن و سنگ را بررسی کردیم و نحوه استفاده، مزایا و نکات ایمنی حین کار با کتراک را به شما توضیح دادیم تا کاملاً با این محصول فوق العاده و کارآمد آشنا شوید. با اینکه استفاده از این محصول چندان پیچیده نیست و نیاز به مهارت خاصی ندارد؛ اما باز هم اگر برای اولین بار می خواهید از این ماده استفاده کنید، بهتر است با متخصص مشورت کنید و بعد به استفاده از آن بپردازید.

سوالات متداول:

آیا استفاده از کتراک در هر سطحی مناسب است؟

خیر. از این ماده در سنگ های پرشکاف استفاده نکنید. از آن جایی که کتراک از شکاف های بسیار ریز هم عبور می کند، از این ماده بهتر است در بتن ها و سنگ های بدون شکاف استفاده شود.

برای اینکه بدانید آیا استفاده از کتراک برای تخریب، واقعا کاربردی است؟ یا خیر نگاهی به متن زیر در مورد مزایا و معایب استفاده از کتراک به نقل از سایت سیوان لند بیندازید:

کاربرد و مزایا تخریب کننده کتراک:

دربرخی سازه ها ممکن است یا به علت تغییرات در نقشه و یا اشتباهات در بتن ریزی نیاز به تخریب این بتن ها باشد. کتراک از جمله مواد غیر منفجره شیمیایی می باشد که با استفاده از اعمال نیروی کشش در دیواره باعث شکست سنگ یا بتن می گردد و می توانید برای تخریب بتن ریزی های اشتباه از آن استفاده کنید.

این ماده تخریبی کاملا بدون صدا و بی خطر است، که برخلاف مواد منفجره دیگر در حین انجام عملیات تخریب، هیچ گونه صدا، موج انفجار، زمین لرزه، دود و گرد و غبار ایجاد نمی کند و تنها با ایجاد ترک سبب خرد شدن سنگ و جدا شدن سنگ یا بتن می شود.

از کتراک معمولا در:

1. استخراج معادن سنگ.
2. تخریب صخره های سنگی و احجام بتنی.
3. حفاری و احداث تونل ها.
4. تخریب بتن های مسلح و غیر مسلح (مانند دیوار ها، فوانداسیون و…) استفاده می شود.

حال بیاین تعدادی از مهم ترین دلایل محبوبیت کتراک را به اختصار لیست کنیم:

1. ایمنی بالا.
2. بدون صدا و حرارت بودن.
3. سهولت استفاده برای افراد غیر متخصص.
4. سازگاری با محیط زیست.
5. قابل استفاده در مناطق مسکونی.